شاید استفاده از دستگاه های پیشرفته و کاغذ مناسب بیشترین تاثیر در کیفیت چاپ را داشته باشد.اما نمی توان اهمیت مرکب خوب، در کیفیت نهایی کار چاپی را نادیده گرفت.
یکی از عوامل مهم در مرکب چگونگی خشک شدن آن می باشد. فرمول مواد تشکیل دهنده مرکب (20%رنگدانه ی آلی – 65% ورنی سریع نشست – 5% خمیر واکس – 3% خمیر ضد پشت زن – 2% خشک کن (منکنز و کوبالت) – 5% روغن معدنی تقطیر شده) در چگونگی خشک شدن آن تاثیر گذار است و بر اساس نوع ترکیب بندی مواد مرکب ها به دسته های مختلفی تقسیم بندی می شود.
در فرایند چاپ افست از مواد شیمیایی، حلال ها و رزین ها استفاده می شود. مرکب افست یا لیتوگرافی مخصوص چاپ روی سطوح صاف و یک دست هستند. در فرایند چاپ افست مرکب از زینک روی لاستیک سیلندر قرار می گیرد و در نهایت روی کاغذ منتقل می شود. در طول این انتقال کیفیت و غلظت مرکب کاهش پیدا می کند. و به همین دلیل مرکب های افست غلیظ تر و پرنگ تر هستند. هر چقدر قدرت رنگ دهی مرکب بیشتر باشد میزان رنگ دانه ها در مرکب بیشتر است که به کمک مایع سیال ی در مرکب قابل حرکت هستند و همینطور چسبندگی آن تقویت می شود. به علت غلظت بالای رنگ و چسبندگی مرکب افست، با نام مرکب های خمیری هم شناخته می شود. مرکب های افست نمی بایست با آب مخلوط شوند و همچنین در برابر افزایش دما مقاومت خوبی داشته باشند. به این دلیل که افزایش دما باعث کاهش غلظت مرکب و چسبندی آن می شود. هم زدن مرکب بر اثر چرخش دستگاه های چاپ نیز باعث کاهش غلظت مرکب و افزایش چسبندگی می شود.
در چاپ افست از چهار رنگ سیاه، آبی، زرد و قرمز استفاده می شود که به صورت مجزا بر روی سطح چاپی(کاغذ، مقوا و …) چاپ می شوند.
رنگ اولی که قرار است روی سطح مورد نظر چاپ شود می بایست از چسبندگی بیشتری برخوردار باشد و این مهم می بایست توسط ماشینچی دستگاه کنترل شود.
در آخر چند نمونه از انواع مرکب های مورد استفاده در صنعت چاپ را معرفی می کنیم. تمامی این مرکب ها در بخش چاپ افست استفاده ندارند.
مرکب‌های لتر پرس
این مرکب‌ها به شکل خمیر هستند و بیشتر شامل رنگدانه و ذرات خشک کن در سیالی حامل خشک کن روغنی می‌باشند. این مرکب‌ها همچنین ممکن است شامل رزین ها و ترکیبات گوناگونی باشند تا ویژگی‌هایی از قبیل براقی و مقاومت در تغییر شکل دهی و ساییدگی و غیره به آن ها بدهند .
مرکب‌های افست _ لیتوگرافیک
مرکب های لیتوگرافیک برای چاپ از روی سطوح صاف فرموله میشوند از روی لوحه‌های چاپی که نه سطوح تصویری برآمده و نه گود دارند. لیتوگرافی تنها فرایند چاپی است که در آن مواد شیمیایی و دارویی نقش اصلی را ایفا می‌کنند.
در لیتوگرافی افست همانند لتر پرس با استفاده از حلال رزین به دلیل اینکه مرکب ها سریع خشک میشوند روی کاغذهای روکش دار، براقی زیاد و مقاومت در تغییر شکل دهی بسیار مناسب و کارآمد هستند.
مرکب‌های لتر ست
برای مرکب‌های لتر ست محدودیت رنگدانه به خاطر پیشگیری از پخش شدن در مقابل محلول رطوبت زنی وجود ندارد، زیرا لتر ست به مکانیسم رطوبت زنی نیاز ندارد. هر نوع رنگدانه ای که برای لتر پرس به کار می‌رود ، برای لتر ست هم می‌توان استفاده کرد. مرکب‌های لتر ست قوی‌تر از مرکب‌های لتر پرس هستند ولی به قوت مرکب‌های متداول افست نیستند.
مرکب‌های گراور
مرکب‌های گراور مرکب‌های سیال سریع خشک شونده هستند که باید غلظت با ویسکوزیته هدف داشته باشند تا از درون حفره‌های حکاکی شده در سیلندر یا لوحه کنده شوند. این مرکب‌ها اساساً با تبخیر حلال داخل مرکب با استفاده یا بدون استفاده از حرارت خشک میشوند. مرکب‌های گراور باید عاری از ذرات سختی که قادرند سیلندر یا لوحه حکاکی شده را بخراشند باشند.
مرکب‌های فلکسوگرافیک
فلکسوگرافی روشی از چاپ روتاری (دوار) لتر پرس است، که لوحه‌های لاستیکی قابل انعطاف و مرکب‌های سیال خشک شونده را مورد استفاده قرار می‌دهد. مرکب‌های فلکسو تقریباً در هر نوع سطحی در چاپ، از کفپوش و کاغذ دیواری گرفته تا سلفون و ورقه‌های نازک پلاستیکی گوناگون، فویل‌های فلزی و غیره استفاده میشوند.
مرکب‌های چاپ اسکرین
مرکب‌های چاپ اسکرین معمولاً از نوع روغن‌های خشک شونده هستند، گرچه سایر مرکب‌ها هم می‌توانند استفاده شوند. این مرکب‌ها غلظت رنگی ضخیمی دارند، در هر رنگی ساخته میشوند و در آنها از برنده مواد مرکب مناسبی برای موادی که چاپ می‌شود استفاده می‌گردد.
مرکب‌های بدون حلال
دو سیستم مرکب جدید توسعه یافته‌اند تا آلودگی هوا را از روی مرکب متداول در چاپ وب، اسپری مانع پخش آهار را در چاپ ورقی حذف نمایند.
مرکب‌های کاتالیتیک
مرکب‌های کاتالیتیک که برای چاپ وب کاربرد دارند شامل دو مایع پری پلیمر مانند ملامین و فرمالدیید می باشند که اتصال سراسری جامدی در حضور یک اسید تشکیل می‌دهند. نوعی جوهر نمک با مخلوط ترکیب می‌شود تا از به هم پیوسته شدن آنها روی ماشین چاپ و در حرارت‌های معمولی جلوگیری نماید.
مرکب‌های به عمل آمده با یو. وی
مرکب‌های به عمل آمده با یو.وی نوع دیگری از مرکب‌های بدون حلال هستند که شامل فتوپلیمرهای مایع با آغاز گر هایی می‌باشند که تحت نور دهی با مقدار زیادی از نور یو وی (UV)، رادیکال‌های آزاد را که پلیمر را به رزین خشک، جامد، ترموستینگ، پلیمریزه می‌کند رها می‌سازند. این سیستم، هم برای ورقی و هم برای وب استفاده می‌شود. در حالی که عمل آمدن مرکب با اشعه یو وی در میان واحدها، امتیازاتی در بر هم نهادن رنگ بر رنگی خشک را نشان می‌دهد. چنین به نظر می‌آید که مرکب‌های با براقی کمتری خشک میشوند. ظاهراً نشست بسیار سریع لایه نازک مرکب قبل از اینکه فرصتی داشته باشد تا هموار شود براقی لایه نازک مرکب نهایی را کاهش می‌دهد. همچنین در عمل آمدن مرکب با اشعه یو وی در میان واحدها، معخولاً مرکب مشکی اول چاپ می‌شود. به دنبال آن سایان ، ماژنتا و زرد چاپ میشوند.
مرکب‌های بسیار براق
به طور کلی، مرکب‌های براق دارای مقداری وارنیش اضافی هستند که وقتی خشک میشوند ظاهراً به آنها براقی می‌دهند. به منظور نتیجه گیری بهتر، باید از کاغذهای روکش دار مخصوصی برای مرکب‌های براق استفاده شود.
به خاصیت چنین کاغذی معمولاً با واژه هولداوت به معنی کاغذ مقاوم در مقابل نفوذ سیال حامل مرکب اشاره می‌شود.
مرکب‌های سریع نشست
مرکب‌های سریع نشست، روی کاغذهای لعاب دار وگلاسه های شیشه‌ای هم در لتر پرس و هم در افست بسیار موفقیت آمیز بوده‌اند. این مرکب‌ها از یک سیستم سیال حامل حلال رزین ساخته میشوند.
مرکب‌های هیت ست
مرکب‌های هیت ست مرکب‌های سریع خشک شونده می‌باشند. هنگامی که از میان حصار حرارتی می‌گذرند تبخیر میشوند، رنگدانه و رزین های نفوذی ثابت شده را روی کاغذ باقی می‌گذارند، به طریقی که فرصتی برای پخش یا جذب بیش از حد معمول به کاغذ را ندارند.
مرکب‌های متالیک
مرکب‌های متالیک به وسیله پودرهای متالیک، از قبیل ترکیبات آلومینیوم و مس، که بر پایه وارنیش مخصوصی با هم مخلوط میشوند، درخشندگی خوشایند فلز را می‌دهند. پودر برنز و سیال حامل برای تهیه مرکب‌های طلایی درست قبل از استفاده با هم مخلوط میشوند، زیرا اکثر مرکب‌های طلایی بعد از مخلوط شدن سریعاً تیره شده و از جلا می‌افتند.
مرکب‌های مویسچرست
مرکب‌های مویسچر ست لتر پرس دارای رنگدانه های پراکنده در سیالی حامل، با ترکیبی از برنده مواد حل نشدنی در آب، محلولی در حلال آب آمیزشی، یا آب پذیر می‌باشد این حلال از گروه حلال‌های گلیکولGlycol است.
با تبعیت چاپ، چه از بخار، چه بخار خالص یا آب، حلال آب آمیزشی مقدار آبی را که سبب بردن مواد حل نشدنی در آب می‌شود، بر می‌دارد تا از محلول جدا کننده و رنگدانه را به طور محکمی در کاغذ زیر سازی نماید. مرکب‌های مویسچر ست نسبتاً بی بو هستند، که این ویژگی آنها را برای چاپ بسته بندی مواد غذایی ایده آل می‌سازد.
مرکب‌های مغناطیسی
مرکب‌های مغناطیسی برای بالا بردن سرعت و بازده جا به جایی چک‌های بانکی ساخته شده‌اند. این مرکب‌ها از رنگدانه هایی ساخته میشوند که پس از چاپ قادرند مغناطیسی شوند و حروف چاپ شده بعداً به وسیله ابزار خواندنی الکترونیکی تشخیص داده میشوند.
مرکب‌های فلورسنت
سابقاً مرکب‌های فلورسنت به چاپ اسکرین محدود بود، اما رنگدانه های آسیابی نرم‌تر جدید و استحکام بیشتر رنگدانه اینک امکان چاپ رنگ‌ها را در یک نوبت به وسیله لتر پراس، لیتوگرافی و گراور می‌دهند. برای دو تون‌ها و حتی فرایند تمام رنگ اکنون امکانپذیر می‌باشند. این مرکب‌های شفاف به طور طبیعی نور را منعکس و منتشر می‌کنند و از امواج نوری فوق بنفش که مرکب‌های دیگر نمی‌توانند مورد استفاده قرار دهند استفاده می‌کنند. مرکب‌های نیمه شفاف امکان چاپ سایه‌های رنگی میانه را به صورت چاپ مضاعف می‌دهند.
وارنیش و لاک
وارنیش (ورنی) و لاک به منظور حفاظت و همچنین براقی به صورت چاپ مضاعف استفاده میشوند. مرکب ساز باید مطلع شود که کار چاپی لاکی خواهد شد تا بتواند مرکب خود را فرمول بندی کند تا در مقابل لاک مقاوم باشد. وارنیش ساز باید به همان اندازه از مقاومت‌های شیمیایی (صابون‌ها، اسیدها و غیره) مطلع باشد تا آزمایش‌های ساییدگی، شرایط براقی، و سایر مشخصات عمومی مورد نیاز وارنیش را بتواند با فرمول سازی مناسب انتخاب نماید.
انواع متنوعی از وارنیش های کاربردی ماشین چاپ وجود دارند. این وارنیش ها روی ماشین‌های چاپ استاندارد، بدون حرارت استفاده میشوند و خشک شدن آنها به وسیله اکسیداسیون انجام می‌شود.
